Η μονογονεϊκότητα είναι γένους θηλυκού

Το 43% το μονογονεϊκών οικογενειών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας

Τουλάχιστον 350.000 άνθρωποι στη χώρα μας μεγαλώνουν μόνοι τους τα παιδιά τους. Το φαινόμενο της μονογονεϊκής οικογένειας έχει κάνει αισθητά την εμφάνισή της στην Ελλάδα, η οποία προς το παρόν φαίνεται αδύναμη να καλύψει τις ανάγκες της. Σύμφωνα με στοιχεία, στη χώρα μας το 43% αυτών των οικογενειών ζει κάτω από το όριο της φτώχειας ενώ επικεφαλής τέτοιων νοικοκυριών κατά 90% τόσο στη χώρα μας όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, είναι γυναίκες.

Της Σοφίας Τουντούρη

Μπορεί η μητέρα που αγωνίζεται για να μεγαλώσει μόνη το παιδί της, στις μέρες μας, να μην αντιμετωπίζει την κατακραυγή του κόσμου, καθώς πλέον η ηθική έχει αποσυνδεθεί από την προσωπική ζωή του καθένα, ωστόσο έρχεται αντιμέτωπη με μια σειρά δυσκολιών για να καταφέρει να επιβιώσει στην σύγχρονη κοινωνία. Το θέμα αυτό παραμένει στο περιθώριο της δημόσιας συζήτησης, ενώ αποτελεί πια κοινωνική πραγματικότητα, καθώς μέσα σε τριάντα χρόνια οι μονογονεϊκές οικογένειες έχουν αυξηθεί από 11% σε 21,9% του συνόλου των οικογενειών. «Η κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα δεν είναι σε θέση να καλύψει τις πραγματικές ανάγκες αυτών των οικογενειών και δεν βρίσκεται σε καθόλου καλά επίπεδα» δήλωσε στη «Σ» η κ. Δήμητρα Κογκίδου, καθηγήτρια ψυχολογίας του ΑΠΘ. Απών είναι συνήθως ο πατέρας, αφού στο 91% των μονογονεϊκών οικογενειών στη χώρα μας, την ευθύνη έχει η μητέρα και μόλις στο 9% ο πατέρας. Η δεύτερη περίπτωση προκύπτει κυρίως από χηρεία ή όταν ο πατέρας έχει κερδίσει την επιμέλεια των παιδιών επειδή είναι οικονομικά ισχυρότερος ή σε περίπτωση που η μητέρα αντιμετωπίζει προβλήματα που δεν της επιτρέπουν την ανατροφή του ή των παιδιών της. Πολλά από τα μέτρα κοινωνικής πολιτικής, καθώς και οι αναθεωρήσεις που εμπεριέχουν περικοπές δαπανών, μειώνουν τη δυνατότητα των γυναικών να μεγαλώνουν παιδιά ως μόνες μητέρες και το δικαίωμα επιλογής διαφορετικών μορφών οικογενειακής οργάνωσης. Το ερώτημα που γεννάται είναι αν τελικά η κοινωνική πολιτική σέβεται το δικαίωμα των ατόμων να επιλέγουν οικιοθελώς αυτή τη μορφή οικογένειας.

Από την πλευρά τους, οι πολιτκοί φορείς της χώρας στηρίζουν τη θέση ότι το κράτος πρέπει να στηρίζει τις οικογένειες ανεξαρτήτως μορφής δίνοντας το δικαίωμα της ελεύθερης επιλογής. Ακόμη και η στάση των φορέων της χώρας επιβεβαιώνει με σαφήνεια τα νέα δεδομένα που λαμβάνουν χώρα και στην Ελλάδα. Η οργάνωση της οικογένειας έχει διαφοροποιηθεί και κατά γενική ομολογία οι μονογονεϊκές οικογένειες απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα.

Κοινωνικός αποκλεισμός και φτώχεια

Η εικόνα που προκύπτει από τα μονογονεϊκά νοικοκυριά σε όλες τις χώρες της Ε.Ε είναι ότι εμπίπτουν στα νοικοκυριά με το χαμηλότερο εισόδημα. Σύμφωνα με την κ. Κογκίδου, οι μονογονεϊκές οικογένειες με μόνο γονιό γυναίκα κινδυνεύουν να αποκλειστούν κοινωνικά και να παραμείνουν σ' αυτή την κατάσταση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα εξαιτίας της συνδυασμένης επίδρασης πολλών παραγόντων. Υπάρχουν διαφορές στο εισόδημα των μονογονεϊκών οικογενειών ανάλογα με το φύλο του μόνου γονιού αλλά και τον τύπο της μονογονεϊκότητας. Οι μόνοι πατέρες, ως επί το πλείστον, βρίσκονται σε καλύτερη οικονομική κατάσταση από τις μόνες μητέρες. Από τις μόνες μητέρες η λιγότερο ευνοημένη ομάδα είναι οι ανύπαντρες μητέρες, οι οποίες συχνά δεν έχουν βοήθεια από το οικείο περιβάλλον, καθώς αυτή η περίπτωση δεν είναι ηθικά αποδεκτή. Το 43% των μονογονεϊκών νοικοκυριών στη χώρα μας ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας, ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο που ισχύει στις υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. «Ο κίνδυνος διολίσθησης στον κοινωνικό αποκλεισμό και τη φτώχεια είναι πολύ μεγάλος, ιδιαίτερα στις οικογένειες όπου επικεφαλής είναι η μητέρα, καθώς η θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι σαφώς δυσμενέστερη» ανέφερε στη «Σ» η κ. Κογκίδου και κατέληξε «η κοινωνική πολιτική στην Ελλάδα καταδικάζει τις οικογένειες στον κοινωνικό αποκλεισμό». Το γεγονός ότι οι απαραίτητες και βασικές ανάγκες έχουν πλέον αυξηθεί επιβεβαιώνει τα παραπάνω στοιχεία, δεδομένου ότι οι προσδοκίες είναι πολύ περισσότερες σε ότι αφορά την εξασφάλιση ενός καλύτερου και ποιοτικότερου επιπέδου ζωής.

Η κοινωνία δεν εξασφαλίζει τις απαραίτητες συνθήκες διαβίωσης στις μονογονεϊκές οικογένειες, καθιστώντας τον αγώνα για την επιβίωση διαρκή και σκληρό. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στα ταξιδιωτικά πρακτορεία δεν υπάρχει κανένα ταξιδιωτικό πακέτο κατάλληλο για έναν ενήλικα και ένα παιδί, πρόταση που σαφέστατα είναι ασύμφορη και ακριβή για έναν γονιό. Το ίδιο ισχύει και για τα ξενοδοχεία καθώς διάταγμα ορίζει πως είναι υποχρεωτικό το δίκλινο δωμάτιο για τέτοιες περιπτώσεις. «Αυτό είναι ένα από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα που αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα. Δυστυχώς δεν είναι το μοναδικό και υπάρχουν πολλά περισσότερα» τόνισε η κ. Κογκίδου.

(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Σήμερα στη Θεσσαλονίκη")